گاهی هم ریشۀ جنگ‌ها و ستیزه‌ها را در موجودیت جنگ افزار‌ها می دانند؛ در حالی که جنگ افزار وسیله یی است که جنگ را با آن به پیش می برند. چگونگی کاربرد جنگ افزار وابسته به انسان‌هاست. مردمان با استفاده از تفنگ از سرزمین خود در برابر مهاجمان پاسداری می کنند، باز در جایی دیگر با تفنگ به تاراج زندگی دیگران می پردازند، پس ماهیت جنگ ها است که چگونگی استفاده از تفنگ و جنگ افزار را مشخص می سازد. تفنگ در دست یک مهاجم یک وسیلۀ اهرمنی است ؛ اما همین تفنگ در دست کسی که از خانوادۀ خود و از سرزمین خود پاسداری می کند یک وسیلۀ مشروع است. رودکی سمرقندی در یکی از سروده هایش به چنین چیزی اشاره می کند و به تاکید می گوید که تیغ را برای ستمگران نساخته اند که به وسیلۀ آن بیداد را در جامعه حاکم سازند:
چون تیغ به دست آری مردم نتوان کشت/ نزدیک خداوند بدی نیست فرامشت
این تیغ نه از بهر ستم کاران کردند/ انگور نه از بهر نبید است به چرخشت
عیسی به رهی دید یکی کشته فتاده/ حیران شد و بگرفت به دندان سر انگشت
گفتا که که را کشتی تا کشته شدی زار/ تا باز کجا کشته شود آن که ترا کشت
انکشت مکن رنجه به در کوفتن خویش/ تا کس نکند رنجه به در کوفتنت مشت
سال‌های درازی است که جنگ در دنیا ادامه دارد. این جنگ خونین فرهنگ خونین خود را نیز به میان آورده است. ادامۀ چنین وضعیتی می تواند ریشه های عواطف انسانی را بخشکاند. ما نیازداریم تا روان اجتماعی خود را با استفاده از آموزه های فرهنگی و ادبی خود پرورش دهیم. از این نقطه نظر باید به آموزه های ادبی فرهنگی سرزمین خود بیشتر رجوع کنیم. شعر و ادبیات فارسی به مانند دریای خروشانی در کنار ما جاری است. این که ما از این دریا چقدر می توانیم استفاده کنیم و چقدر می توانیم روان اجتماعی خود را از آن سیراب سازیم، این دیگر وابسته به اراده و توانایی های انسانی ماست. باید به جنبه های آموزشی ادبیات و فرهنگ خود در پیوند به پاسداری از ارزش ها و منش های انسانی، داد و دادگستری در میان مردمان، توجه کنیم و روان اجتماعی خود را از سرچشمه های عشق و عاطفۀ انسانی سیراب سازیم، تا حس همدلی، همزیستی و بهزیستی در میان ما بیشتر ریشه گیرد و به برگ وباری برسد!
پرتو نادری
درباره این سایت